Omschrijving

Omdat nitriet zich ophoopt in speeksel door de reductie van nitraat in de mondholte, kan het bepalen van de nitrietconcentraties in het speeksel een eenvoudig middel zijn om de aan- of afwezigheid van nitraat reducerende bacteriën vast te stellen. Het gebruik van speekselnitriet als marker voor de endogene NO-productie, zowel door oxidatie van NO als uit voedingsbronnen, is echter volledig afhankelijk is van de opname en uitscheiding van nitraat door de speekselklieren en de daaropvolgende reductie van nitraat tot nitriet door de tong bacteriën.

Er zijn stappen in de route die verstoord kunnen raken en tot veranderingen in het speekselnitriet kunnen leiden. Elke stap wordt als volgt beschreven:

1. Opname van nitraat (door oxidatie van NO of door voeding) in de speekselklieren: Onlangs werd gerapporteerd dat de siaalzuur (SA)/H+-cotransporter betrokken is bij de opname van nitraat in de speekselklieren.
2. Nitraatsecretie door speekselklieren: De geproduceerde hoeveelheden speeksel variëren afhankelijk van het type en intensiteit van de stimulatie, waarbij de grootste volumes optreden bij cholinerge stimulatie.
3. Orale bacteriële nitraatreductie: Mensen missen een functionele nitraatreductase, dus de nitraatreductie in het speeksel is afhankelijk van nitraat reducerende bacteriën in de mondflora.
4. Orale pH: Een gezonde orale pH ligt tussen 6,5 en 7,5. De pKa van nitriet is 3,4, dus elke aandoening die de pH in de mondholte verlaagt, kan nitriet destabiliseren en het gebruik van speekselnitriet als maatstaf voor nitraatreductie beïnvloeden.

Als resultaat van deze menselijke stikstofcyclus en de enterosalivaire circulatie van nitraat (zowel uit de voeding als uit de endogene NO-productie) en de daaropvolgende reductie tot nitriet in de mond, kan het bemonsteren van speekselnitriet worden gebruikt als een nauwkeurige weergave van de aan- of afwezigheid van nitraat reducerende bacteriën. Speeksel biedt als biologisch compartiment voor diagnostiek een aantal voordelen. Er is voldoende bewijs om aan te tonen dat verhoogde circulerende niveaus van plasmanitriet correleren met veranderingen in de bloeddruk. Bovendien stijgen de circulerende en speekselniveaus van nitriet nadat een nitraatbelasting en de uitroeiing van orale bacteriën een afname van speekselnitriet en een verhoging van de bloeddruk veroorzaken. Integendeel: naarmate de beschikbaarheid van NO afneemt, nemen zowel de plasma- als de speekselniveaus van nitriet af. Of er nu voldoende NO wordt geproduceerd door het vasculaire endotheel om nitriet en nitraat in de bloedsomloop te vormen, wat vervolgens wordt geconcentreerd in onze speekselklieren, of dat er voldoende nitraat wordt ingenomen via de voeding, dit zal als nitriet in het speeksel zichtbaar zijn. Door de basis en de reden voor het bemonsteren van speekselnitriet te begrijpen en de beperkingen te onderkennen, kan deze niet-invasieve diagnostiek een nauwkeurige beoordeling zijn van de NO-beschikbaarheid in het hele lichaam en artsen en patiënten nieuwe informatie verschaffen over cardiovasculair risico en NO-homeostase. Metingen van speekselnitriet kunnen een indirecte maatstaf zijn voor het vermogen van mensen om nitraat te verminderen.