De laatste twee jaar is er een sterk toenemende belangstelling in Nederland voor de meerdaagse HRV Lifestyle analyse van Firstbeat. Niet verwonderlijk. Bij de alsmaar toenemende stressdruk en de daarmee samenhangende uitval, ook bij jonge mensen, kan het niet uitblijven dat er meer bewustzijn komt over het enorme belang van herstel. Een korte 10 minuten HRV meting is leuk maar geeft geen enkele informatie over de hoeveelheid en de kwaliteit van het herstel van de betrokkene. Ook allerlei biofeedback systemen die kunnen helpen om in een meer ontspannen toestand te komen zijn nuttig, maar geven geen enkele garantie dat het herstel in de nacht, want daar hoort het als regel voornamelijk op te treden, goed is of verbeterd. Juist doordat er meerdere dagen, tot soms wel een week, gemeten wordt, ontstaat er een gedetailleerd beeld van de hoeveelheid stressdruk die het organisme ervaart, eventuele relaties met omstandigheden, activiteiten of weerkerende gebeurtenissen én niet in de laatste plaats, er ontstaat een helder beeld van de hoeveelheid en de kwaliteit van het herstel.
Kwaliteit van herstel
Het onderscheid tussen de hoeveelheid én de kwaliteit van het herstel is allerminst een zinloos onderscheid. We vergelijken het wel met de metafoor van het remmen in een auto. De hoeveelheid herstel gedurende de nacht geeft aan welk percentage van de nacht het lichaam in de rem-stand (=herstel) heeft gestaan. De kwaliteit van het herstel geeft vervolgens aan hoe goed de rem werkt. Iemand kan misschien wel ruim boven de gewenste 75% hersteltijd uitkomen terwijl de kwaliteit van het herstel sterk onvoldoende is.
Alcohol en herstel
Een van de meest evidente lifestyle factoren die een sterk negatief effect hebben op zowel de hoeveelheid als ook de kwaliteit van het herstel is het gebruik van alcohol later op de avond. Uiteraard is daarbij ook de kwantitatieve factor van belang, hoe meer hoe slechter het resultaat, maar ook 1 of 2 glazen alcohol kort voor het slapen gaan heeft doorgaans als een opvallend negatief effect op het herstel.
De laatste tijd is bij diverse metingen binnen het bedrijfsleven weer gebleken hoezeer dit gegeven bij de deelnemers een geweldige eye-opener is. Veel mensen staan er niet bij stil omdat alcohol ten onrechte nogal gezien wordt als een stof die zo lekker ontspant en waar je goed op slaapt.
Figuur 1 – HRV van een persoon die ‘s avonds 2 glazen alcohol heeft gedronken. Let erop dat de “self-reported sleep quality” uitstekend is. Een mooie illustratie dat ‘slapen’ en ‘herstel’ bepaalt geen synoniemen zijn.
[su_row][su_column size=”1/2″ center=”no” class=””]
Figuur 2 – De hoeveelheid herstel zakt tot slechts 34% herstel van de nacht, terwijl de kwaliteit van het herstel behoorlijk goed is (28 ms, terwijl leeftijdsafhankelijke ondergrens 15 ms is).
[/su_column] [su_column size=”1/2″ center=”no” class=””]
Figuur 3 – Een voorbeeld van een royale hoeveelheid hersteltijd (78% van een lange nacht; 8 uur 35 minuten) met een slechte kwaliteit van herstel. Er wordt goed lang ‘geremd’ alleen de rem werkt heel slecht. Een kritische noot bij het rapport is dan dat dit laatste o.i. onvoldoende wordt meegenomen in de herstel-index (83/100).
[/su_column][/su_row]
In het laatste geval is er sprake van een slechte functie van de N. Vagus (10e hersenzenuw), de hoofdbundel van de Parasympaticus-tak van het autonome zenuwstelsel. Iedere interventie die voorbij gaat aan dit gegeven zal geen diepgaand en duurzaam herstel geven. Ook hier zien we weer de meerwaarde van systeem-fysiologisch denken (en dus hiërarchisch denken) en van een multidisciplinaire aanpak bij bepaalde groepen mensen. Mensen met een variant in hun HRV profiel op het laatste voorbeeld zullen niet herstellen met uitsluitend lifestyle veranderingen. Hier dient ook echt een fysiologische aanpak te worden ingezet. Het is zeker bij deze groep dat de complementaire waarde van een HMA analyse (Haarmineralen analyse) sterk naar voren komt.
