Voor wie volgens een samenhangende systeemvisie wil werken aan vitaliteit, gezondheid en ziekte, is aandacht voor het functioneren van de Nervus Vagus (10e hersenzenuw) geen luxe maar noodzaak. Ook voor psychologen die zich bezig houden met de gevolgen van trauma’s is een goed zicht op de vagus functie onontbeerlijk.

Vagus

Stephan W. Porges heeft zich uitvoerig bezig gehouden met de rol van de vagus zoals verwoord in zijn veelbesproken ‘polyvagaal theorie’. Het boek “De POLYVAGAAL-THEORIE en de transformerende ervaring van veiligheid (-traumabehandeling, sociale betrokkenheid en gehechtheid-)” beschrijft dit op een toegankelijke wijze. De vagus, zoals deze zenuwbundel vaak kortweg aangeduid wordt, is de hoofdbundel van het parasympatische systeem. Pubmed laat op de zoekopdracht “vagus nerve” 30.867 publicaties zien. Er is veel onderzoek naar het belang van een gezonde vagus functie op tal van aspecten van gezondheid. O.a. is de vagus functie een belangrijke voorwaarde voor herstel. En derhalve is een gedetailleerd beeld van de vagus functie nogal bepalend voor een betrouwbare prognose over behandelduur.

De manier om bovenstaande in kaart te brengen is het uitvoeren van een meerdaagse Hartslagvariatie (HRV) meting. Porges beschrijft het kernachtig zo: “Heart rate variability is a marker of the efficiency of neoral feedback mechanisme and may index health status or the individual’s capacity to organize physiologic resources to respond appropriately”

Alleen door het meten van de dynamiek van het autonome zenuwstelsel gedurende het normale dagelijkse leven, ontstaat een gedetailleerd beeld van het functioneren van de nervus vagus, zowel de hoeveelheid hersteltijd (vagus dominantie) als de kwaliteit van het herstel (vagus activiteit).

Onderstaand 2 afbeeldingen uit de HRV analyse van 47 jarige vrouw, manager:

Bovenstaande afbeeldingen illustreren op niet mis te verstane wijze hoe essentieel de informatie uit de HRV meting is. De cliënte geeft aan dat ze uitstekend geslapen heeft. Desondanks is de hoeveelheid herstel slechts 9% van de overigens royale nacht (9 uur en 25 min.) en dat de kwaliteit van het herstel laag is (20 ms). Over het hele etmaal is het herstel slechts 5% en de totale hoeveelheid stress-respons 83%.

Op een andere wijze dan het laten uitvoeren van een meerdaagse HRV meting komt deze essentiële informatie niet boven water.